Er zijn planten die niet alleen door hun uiterlijk opvallen, maar ook doordat ze gevaar met zich meebrengen. Deze tropische plant, afkomstig uit Afrika en behorend tot de familie Euphorbiaceae, heeft rode bloemen en kan tot wel 2 à 4 meter hoog worden in onze klimaten. De bloemen groeien in clusters en produceren ronde vruchten met kleine stekels. Ondanks dat die vruchten er onschuldig uitzien, verbergen ze een gevaarlijke stof: ricine.
De dodelijke werking van ricine
Ricine behoort tot de giftigste stoffen die we kennen en is 6000 keer sterker dan cyanide. Het gevaar zit vooral in het inslikken of inademen ervan. Al 2 tot 4 zaden per volwassene (gemiddeld 70 kg) kunnen fataal zijn. De klachten na blootstelling variëren van maagklachten en ernstige uitdroging tot lever- en nierproblemen en zelfs stuipen.
Er is helaas nog geen antidotum beschikbaar, waardoor behandelingen alleen symptomatisch plaatsvinden, vaak op de intensive care. Onderzoekers, zoals bij Inserm, werken wel hard aan een mogelijke oplossing. In 2016 verklaarde Inserm dat er een eerste experimentele remedie in ontwikkeling was, maar die is nog niet breed inzetbaar.
Ricinusolie: veilig in gebruik
Hoewel de plant op het eerste gezicht gevaarlijk lijkt, levert hij bij de juiste verwerking juist voordelen op. Ricinusolie – mits eerst ontdaan van giftige stoffen – wordt zeer gewaardeerd om zijn toepassingen in zowel de medische als de cosmetische sector. Het gebruik van de olie valt onder strikte regels om de veiligheid te waarborgen.
Voorkomen en veilig omgaan
Voorkomen is beter dan genezen: het is dan ook altijd verstandig om deze plant niet te laten groeien op plekken waar kinderen of huisdieren, zoals honden, komen. Zij kunnen namelijk aangetrokken worden door de glimmende zaden.
Dit alles laat zien hoe belangrijk het is om goed na te denken over welke planten we in onze tuinen en leefruimtes toelaten. Sommige planten geven ons mooie aanwinsten, terwijl andere onverwachte risico’s met zich meebrengen. De kennis over deze tropische plant herinnert ons eraan dat wat mooi is, soms ook gevaar kan inhouden. Gelukkig blijft de wetenschap doorgaan met zoeken naar veilige toepassingen en behandelingen voor incidenten met ricine.
