Kwik in zeeleven – zo zit het eigenlijk
Kwik komt op twee manieren in onze oceanen terecht: door natuurlijke dingen zoals vulkaanuitbarstingen (die zorgen voor de verspreiding van dit zware metaal) en door menselijk werk, zoals kolenverbranding en industrieel afval. Eenmaal in het water zorgt bacteriën ervoor dat kwik verandert in methylkwik, een giftige vorm die zich in vissen ophoopt. Alle zeedieren bevatten wel wat kwik, maar vooral roofvissen als zwaardvis en haai hebben vaak hogere concentraties.
Bloom vond dat alle 148 geteste tonijnmonsters uit Frankrijk, Duitsland, Engeland, Spanje en Italië kwik bevatten – wat mooi aangeeft hoe wijdverspreid dit probleem is. Hoewel slechts één van de 30 Britse producten mogelijk boven de wettelijke limiet uitkwam, roept dit toch vragen op over de algemene veiligheid.
De reactie van de voedselveiligheidsbazen
De Food Standards Agency (FSA) heeft gereageerd door nieuwe richtlijnen te geven over het eten van tonijn uit blik. Hiermee willen ze laten zien dat je gerust tonijn kunt eten, zolang je binnen bepaalde grenzen blijft. Er zijn wettelijke normen vastgesteld voor hoeveel kwik er veilig in zit, en deze worden van tijd tot tijd aangepast (zodat ze altijd bij de tijd zijn).
Zo geldt in het Verenigd Koninkrijk een limiet van 1,0 mg/kg voor tonijn, terwijl voor kleinere vissoorten zoals kabeljauw een grens van 0,5 mg/kg geldt. In Europa ligt die grens voor sommige kleine soorten zelfs op 0,3 mg/kg. Die verschillen laten zien dat tonijn om bepaalde redenen een hogere toegestane waarde heeft.
Waarom mag tonijn meer kwik bevatten?
Tonijn krijgt een hogere toegestane kwiklijn omdat het ook heel voedzaam is en belangrijke stoffen levert zoals vitamine D, vitamine B12, jodium en selenium. De autoriteiten hebben daarom een redelijk niveau bepaald, waarbij ze de positieve kanten van tonijn wel meewegen terwijl ze toch wat zekerheid willen geven voor je gezondheid.
Specialisten zoals Alex Ruani geven aan dat het misschien raar lijkt dat tonijn een hogere limiet heeft dan bijvoorbeeld kabeljauw, maar deze keuze is gebaseerd op wetenschappelijk advies dat inmiddels al twee decennia oud is. Ook professor Parvez Haris suggereert dat etiketten met informatie over het kwikgehalte best handig zouden zijn voor consumenten (zodat je precies weet wat je binnenkrijgt).
Tips voor het eten van tonijn
Voor bepaalde groepen zijn er duidelijke adviezen. In het VK raadt de NHS aan dat zwangere vrouwen of vrouwen die zwanger willen worden niet meer dan vier blikken of twee steaks tonijn per week nuttigen. Ook kinderen moeten volgens leeftijdsspecifieke richtlijnen (opgesteld door de EFSA) hun inname beperken.
Als je vaak tonijn eet, is het slim om goed in de gaten te houden hoeveel kwik je binnenkrijgt en af en toe eens voor een variant met minder kwik te kiezen, zoals zalm, sardines of makreel (behalve koningsmakreel).
Het onderwerp kwik in tonijn blijft actueel, mede doordat instanties zoals de FSA en lokale autoriteiten constant toezicht houden en monsters testen (je kunt het zien als een regelmatige check). Zo blijf je goed geïnformeerd over wat er in je eten zit en kun je met wat variatie in je dieet veilig genieten van voedzame opties zoals tonijn uit blik.
