Voelen kreeften pijn? Nieuwe studie zet alles op z’n kop
Nieuw onderzoek werpt een verrassend licht op schaaldieren zoals krabben en kreeften. Deze dieren, die al meer dan 500 miljoen jaar rondlopen sinds de Cambriumexplosie, lijken pijn en ongemak te ervaren op manieren die we eerst niet helemaal snappen. Dat brengt wel wat vragen met zich mee over hoe we met deze diertjes omgaan, zowel in de natuur als in de keuken.
Het levensverhaal van schaaldieren
Schaaldieren zijn echt fascinerend. Ze hebben een stevig exoskelet, een gesegmenteerd lichaam en gelede ledematen. Ze komen voor in allerlei soorten omgevingen, van diepe oceaangrachten tot zoetwaterrivieren en zelfs vochtig land. Ondanks hun lange bestaan is het pas onlangs dat we te weten zijn gekomen dat ze pijn kunnen voelen.
Ooit dachten we namelijk dat ze geen pijn ervoeren zoals zoogdieren dat doen. Maar recente studies laten iets heel anders zien. PhD-student Eleftherios Kasiouras van de Universiteit van Göteborg heeft EEG-achtige opnames gemaakt bij strandkrabben. Die opnames lieten zien dat krabben bijzondere hersensignalen vertonen als ze schadelijke prikkels krijgen, bijvoorbeeld door azijn of druk van buitenaf.
Wat we hebben ontdekt en wat dat betekent
De studie van Kasiouras toont aan dat krabben pijnreceptoren in hun zachte weefsels hebben. Wanneer ze in aanraking komen met schadelijke stoffen, is er een duidelijke toename in hun hersenactiviteit. Deze bevindingen lijken ook te gelden voor andere schaaldieren, zoals garnalen, rivierkreeften en kreeften, omdat zij vergelijkbare lichaamsstructuren en zenuwstelsels bezitten.
Dr. Lynne Sneddon, zoöfysioloog aan de Universiteit van Göteborg, zegt het zo: “We moeten het doden van schaaldieren minder pijnlijk maken als we ze blijven eten. We hebben nu wetenschappelijk bewijs dat ze pijn voelen en er op reageren.”
Nieuwe regels en behandeling
Ondanks deze inzichten vallen veel schaaldieren nog buiten de dierenwelzijnswetten van de Europese Unie. Gelukkig zijn er wel landen die hun beleid al aanpassen. Sinds 2018 wordt in Zwitserland al verdoving toegepast voordat schaaldieren in heet water worden gedompeld. Ook in Nieuw-Zeeland en sommige delen van Australië wordt er aangeraden om de dieren eerst in een zout-ijsslurry af te koelen voor het koken.
In het Verenigd Koninkrijk is met de Animal Welfare (Sentience) Act van 2022 een stap gezet: kreeften, krabben en octopussen worden erkend als wezens die pijn kunnen voelen. Dit is een duidelijke aanwijzing dat er meer aandacht komt voor hun welzijn.
Anders koken
Nu we weten dat schaaldieren pijn kunnen ervaren, is het logisch om na te denken over schonere kookmethoden. Zo kan het helpen om krabben eerst kort te koelen bij 0 °C gedurende 20 minuten, zodat ze in een soort verdoving raken voordat ze verder worden verwerkt.
Ook apparaten zoals de CrustaStun winnen terrein. Deze geven een snelle elektrische schok, waardoor het bewustzijn binnen een seconde stopt. Zulke methoden maken het bereiden van zeevruchten echt een stuk diervriendelijker.
Wat consumenten kunnen doen
Ook wij als consumenten hebben een rol. Door bewust te kiezen voor bedrijven die met respect omgaan met de dieren, kunnen we de industrie vooruithelpen. Vragen hoe kreeften worden gedood of kiezen voor producten die diervriendelijke methodes hanteren, helpt echt om het verschil te maken.
Deze nieuwe inzichten zetten ons aan het denken over hoe we schaaldieren benaderen en behandelen. Wetenschappers blijven meer ontdekken over deze complexe diertjes, en het is fijn als we met de tijd meegaan om op een ethisch verantwoorde manier van zeevruchten te genieten.
Meer over dit baanbrekende onderzoek vind je in de volledige studie die gepubliceerd is in het tijdschrift Biology (voor wie meer wil weten over dit onderzoek naar zeeleven en dierenwelzijn).